بخشی از کتاب مهارت گفتگو براي همسران
که در مجموعه آموزش غیرحضوری #نبوغ_عاطفی
برای دانشجویان درج شده است
اصول گفتگو :
۱ هيچكس نميتواند گفتگو نكند، گفتگو نكردن نيز نوعی گفتگو است.
۲ پيام فرستاده شده اغلب پيامي نيست كه دريافت ميشود.
۳در ناكار آمدي گفتگو هر دو طرف مقصرند.
۴ بخش عمده پيامها، غيركلامی اند (بسياري از معانی در يك تبادل بين فردي به صورت
غيركلامی مخابره ميشوند).
۱ هيچ كس نميتواند گفتگو نكند، گفتگو نكردن نيز نوعی گفتگو است
در واقع گفتگو نكردن امكانپذير نيست، هنگامی كه شما از گفتگو امتناع ميورزيد باز در حال ارسال پيامی (گفتگو) هستيد. مثلاً اين كه اعتراضی داريد، يا خسته هستيد و نميخواهيد گفتگو كنيد. در هر صورت طـرف مقابل نيز از سكوت شما پيامی ميگيرد و متناسب با آن واكنش نشان ميدهد، پس در گفتگو نكردن نيز پيامهايي ردوبدل ميشود و نميتوان گفتگو نكرد.
۲پيام فرستاده شده اغلب پيامی نيست كه دريافت ميشود
گفتگوی صحيح هم به ارسال ماهرانه و هم دريافت ماهرانه پيامها بستگی دارد. باوركنيد تضمينی نيست كه پيامهاي واضح شما، همان طوركه ميخواسته ايد، درك شوند.
در ارسال و دريافت پيام ۴ حالت را ميتوان قائل شد :
۱ ـ پيامی كه ميخواهيم منتقل كنيم.
۲ ـ پيامی كه واقعا منتقل ميكنيم (پيام اصلی).
۳ ـ پيامی كه تصور ميكنيم منتقل كرده ايم.
۴ ـ پيامی كه فرد مقابل دريافت ميكند.
به عنوان مثال زنی ميخواهد به همسرش بگويد: “ميخواهم به من بيشتر توجه كنی” (پيامی كه ميخواهد منتقل كند) و به همسرش پيشنهاد ميكند: “امروز برويم و كمی قدم بزنيم” (پيام واقعی) و تصور ميكند كه “به او فهماندم كه از قدم زدن با او لذت ميبرم”، در نهايت همسرش اين پيام را دريافت ميكند، “فكر ميكند كه من چاق شده ام و ميخواهد مرا براي قدم زدن بيرون ببرد!”
ميتوانيد ببينيد كه در اين بين، پيام واقعي كاملا مخدوش شد. نه گوينده توانست پيام اصلی را منتقل كند و نه شنونده آن را دريافت كرد.
تنها روشي كه ميتوانيد بفهميد پيامي را كه فرستاده ايد، درست دريافت شده، پرسيدن آن پيام از فرد مقابل است و در اين ميان شما نيز مسؤل هرچه شفاف تر فرستادن پيام هستيد.
۳در ناكارآمدي گفتگو هر دو طرف مقصرند
هنگامي كه اختلاف نظر و تعارض بالا ميگيرد، تمايل طبيعی براي سرزنش طـرف مقابل و ناديده گرفتن يا به حداقل رساندن مسئوليت خود براي ايجاد و حفظ تعارض وجود دارد.
به عنوان مثال ؛
زوجی را تصور كنيد كه درباره امتناع شوهر از بحث در مورد مسايلی كه براي زن مهم اند، مرافعه دارند. هر چه زن بيشتر پيش ميرود، مرد بيشتر كناره ميگيرد. مرد به همسرش ميگويد:
“تا زماني كه از نق زدن دست بر نداری، از كناره گيری دست بر نميدارم.”
زن نيز با عصبانيت پاسخ ميدهد:
“اگر درباره مسايل مهم با من گفتگو كنی, نق نق نميكنم.”
سرانجام، بحث با كناره گيري بيشتر مرد كه به نوبه خود احساسات منفی زن را تقويت ميكند، خاتمه مييابد.
اين گفتگوي دو نفره به طور بالقوه به دو گفتگوي يک نفره بدل ميشود. هر يک ديگري را براي آن چه رخ داده، سرزنش ميكند و هيچ كدام مسؤوليت پيامد را به عهده نميگيرد. اين مثالي از مدل عليت خطی است كه معتقد است يك رابطه مستقيم و خطی بين علت و اثر وجود دارد.
هريك ميگويد:
“اگر چنين نميكردی، چنان نميكردم”.
اين الگو معمولاً به جاي زاينده بودن، مخرب است !
مدل سيستمهاي خانواده، آن چه را كه رخ داده و چگونگي رهايي از اين موقعيت را بهتر تبیین ميكند. اين مدل كه عليت حلقوی ناميده ميشود، معتقد است، پيامی را كه يک فرد ميفرستد، باعث تغيير و پاسخ در فرد ديگر ميشود. آن پاسخ، پاسخ جديدی را در فرد اول ايجاد ميكند و به همين روال پيش ميرود، تا بالاخره تعارض بالا ميگيرد. پاسخهای زن و شوهر به پاسخهای يكديگر، آنها را در تله عليت حلقوی به دام مياندازد.
بهترين راه رهايی از اين موقعيت، اين است كه هر همسر رفتار خويش را تنها واكنش به فرد مقابل در نظر نگيرد، بلكه آن را عامل تعيين كننده ای در پاسخ همسرش بداند كه با تغيير آن ميشود در پاسخ همسر نيز تغيير ايجاد كرد.
بهترين راه اجتناب از “بازی سرزنش” ، تمركز بر كار با يكديگر جهت يافتن راه حل هايی است كه براي هر دو طرف قابل پذيرش هستند. در حالی كه سرزنش تلاشی رقابتی است كه در آن يك طرف سعی در غلبه بر ديگری دارد.
گفتگوی اصيل ، تلاشی مشاركتی است كه در آن شركت كنندگان بر توافق تمركز ميكنند.
برگرفته از کتاب مهارت گفتگو براي همسران
تأليف: زهره شيري سال انتشار: ۱۳۸۷
