#مقاله
یکی از سختترین کارها در یادگیری یک مهارت، مطالعه و تمرین در مهارتی است که قبلاً بارها در مورد آن شنیدهایم و دربارهاش بحث شده است.
یکی از بهترین نمونهها در این زمینه، گوش دادن فعال (Active Listening) است که گاهی هم تحت عنوان گوش دادن موثر (Effective Listening) از آن یاد میشود (اگر چه این دو اصطلاح، تفاوتهایی جزئی هم با هم دارند).
هر کس در سادهترین کارگاه یا دوره آموزشی مهارت ارتباطی یا مهارت ارائه شرکت کند، حتماً نکات متعددی را در زمینهی گوش دادن شنیده است.
مثلاً احتمالاً برای او در مورد تفاوت شنیدن (Hearing) و گوش دادن (Listening) صحبت کردهاند و توضیح دادهاند که شنیدن، یک بحث کاملاً فیزیولوژیک است و صرفاً به معنای فعال شدن سنسورهای شنوایی ما در اثر امواج صوتی است. سپس توضیح دادهاند که گوش دادن یک مهارت شناختی (Cognitive) است و عملاً یک فعالیت ذهنی و تحلیلی محسوب میشود.
تفاوت گوش دادن و شنیدن
حتماً این را هم توضیح دادهاند که حرفهای زیادی را میشنویم. اما به حرفهای کمی گوش میدهیم.
شاید هم توصیه کرده باشند که وقتی طرف مقابل صحبت میکند، ارتباط چشمی را حفظ کنید و گاهی هم به نشانهی تایید، سر خود را تکان دهید.
✔️تمرکز داشتن و توجه به گفتگو
تمرکز به این معنا که تمام ذهن و انرژی خود را برای دریافت و درک پیامهای کلامی و غیرکلامی طرف مقابل صرف کنیم.
✔️گوش دادن موثر یا گوش دادن فعال – Active Listening
در واقع، بسیاری از توصیههای دیگری هم که در مورد گوش دادن موثر مطرح میشوند، به نوعی به مدیریت توجه و افزایش تمرکز کمک میکنند.
✔️هنگام گوش کردن برای پاسخ دادن آماده نشوید (preparation)
شاید این توصیه را بتوان یکی از مهمترین توصیههای مربوط به گوش دادن موثر دانست.
ما معمولاً احساس میکنیم که در گفتگو یا مذاکره یا هر نوع ارتباط با دیگران، اگر بعد از صحبت آنها سکوت کنیم و کمی فکر کنیم و سپس پاسخ دهیم، فردی ضعیف یا مذاکرهکنندهای ضعیف یا دوستی غیرهمراه محسوب میشویم.
در حالی که اتفاقاً چنین نیستذ:
وقتی بعد از صحبت طرف مقابل کمی سکوت میکنیم و سپس حرف میزنیم، او احساس میکند که حرف ارزشمندتری زده و حرفش برای ما هم مهم بوده و ما هم روی حرف او فکر کردهایم.
همچنین، پس از پایان گفتگو، کسی به خاطر نمیآورد که ما بعد از حرفهای او، چقدر سکوت کردهایم و سپس پاسخ دادهایم. تنها پاسخهای ماست که در ذهن مخاطب باقی میماند.
با توجه به این توضیحات :
لازم نیست که نگران پاسخ دادن باشیم و از فرصتی که طرف مقابل حرف میزند و ما سکوت کردهایم، برای فکر کردن به پاسخ استفاده کنیم.
این فرصت را به شنیدن اختصاص دهید و اگر لازم بود برای پاسخ دادن فکر کنید، این کار را به زمانی که جملات و حرفهای طرف مقابل به پایان رسیده است، موکول کنید.
✔️سوال پرسیدن، بخش مهمی از مهارت گوش دادن است
بخشی از مهارت گوش دادن فعالانه، وابسته به مهارت سوال پرسیدن شما است.
معمولاً با هر چند کلمه سوالی که میپرسید، اگر دقیق و هوشمندانه بپرسید، میتوانید چند ده یا چند صد کلمه بشنوید.
سوال پرسیدن، هم این اطمینان را به طرف مقابل میدهد که به حرفهایش گوش میدهید و هم باعث میشود خودتان دقت و تمرکز بیشتری داشته باشید.
ضمناً فراموش نکنید که وقتی را که طرف مقابل صرف پاسخ دادن به پرسش شما میکند، عملاً در خدمت شماست.
بنابراین، هرگز به فرصتی که در اختیار دیگران قرار میدهید تا به سوالات شما پاسخ دهند، حس بد نداشته باشید.
به علت مهم بودن این بحث، ما انواع سوالهای مورد استفاده در گفتگو را در درس مدیریت تعارض به صورت مستقل و با جزئیات بیشتر مورد توجه قرار دادهایم
✔️یادداشت برداری
گوش دادن در جلسات کاری و در کلاس و سمینار، به کمک یادداشت برداری میتواند اثربخشتر هم باشد.
به همین علت، معمولاً یادداشت برداری را به عنوان یکی از تکنیک های گوش دادن فعال مطرح میکنند.
تنها دو نکتهی واضح و البته مهم وجود دارد که خوب است به آنها توجه داشته باشیم:
یادداشت برداری، یک نقطهی بهینه دارد. گاهی اوقات، یادداشت برداری شبیه دیکته نویسی میشود و ما حتی یک لحظه هم به طرف مقابل نگاه نمیکنیم. این وضعیت، شکل دیگری از بیتوجهی است و میتواند کیفیت جلسه و گفتگو را کاهش دهد.
نکتهی دیگر اینکه یادداشت برداری همیشه برای به خاطر سپردن نیست. گاهی برای این است که به طرف مقابل نشان بدهیم به حرفهایش اهمیت میدهیم. به همین علت، شاید لازم باشد در جلسات مذاکره تجاری، حتی در صورتی که معتقدید حرفها و خواستههای طرف مقابل در ذهنتان باقی میماند، آنها را یادداشت کنید تا احساس بهتری در ذهن او ایجاد شود.
منبع : متمم